Համավարակն ու աշխատանքը տնից շատերի մոտ նվազեցրել են աշխատելու մոտիվացիան։ Ահա մի քանի ուղի անընդհատ ավելացող անելիքների ցուցակը հաղթահարելու համար։
Ինչպես Պիեռ Սթիլն է ասում՝ ամեն ինչ չէ, որ մեր մեղքով է։
Նա քեզ տեսնում է աշխատելու փոխարեն սոցիալական էջեր թերթելիս, անելիքներիդ ցուցակից թաքնվելիս, բազմաթիվ անիմաստ պատճառաբանություններ անընդհատ կրկնելիս, որ հավանաբար արդարացնում են՝ ինչու չես անում այն, ինչ պետք է անեիր։ Նա կարեկցում է քեզ։
«Այս պահին ոչինչ չկա, որ քո կողմից լինի», — ասում է Կալգարիի համալսարանի բիզնեսի պրոֆեսորը ու «Պրոկրաստինացիայի հավասարությունը» (The Procrastination Equation: How to Stop Putting Things Off and Start Getting Stuff Done) գրքի հեղինակը։ Դու հողմահարված տափաստանում ես ու որևէ տարբերակ չունես սառը քամուց թաքնվելու։ Դու ամբողջությամբ բախտի քմահաճույքին ես թողնված»։
Համավարակը մեզ ամեն ինչ հետաձգելու գագաթնակետին հասցրեց։ Գնում ես գրասենյակ, և քիչ չէ, որ անընդհատ տնօրենիդ աչքի առաջ ես, մի բան էլ շրջապատիդ մթնոլորտն է հիշեցնում, որ ստիպված ես աշխատել։ Արտադրական տպիչի դզզոցի բացակայությունն ու կոնֆերանսների սրահից դուրս եկող գործընկերներին տեսադաշտում չունենալը բոլորիս տանում են դեպի անգործություն։
«Եթե սահմանված ռեժիմ չունես, անելիքներդ հարցականի տակ ես դնում։ Անե՞մ, չանե՞մ, — ասում է դոկտոր Սթիլը։ ” Եթե ինքդ քեզ ես հարցնում՝ ինչ ես ուզում անել, հավանաբար կուզենաս տեսնել՝ ինչ նոր բան կա ինստագրամյան էջումդ»:
Մեզնից ոմանք, իհարկե, հաղթահարում են այս դժվարությունը անգամ ավելի հեշտությամբ, քան նախկինում, բայց ոմանք էլ խնդիրների առաջ են կանգնում։
Սառա Ֆեյնգոլդը՝ Բրուկլինի 40-ամյա բնակիչը, համավարակից առաջացած անհանգստությունը նվազեցնելու ու իր կենտրոնացվածությունը վերականգնելու համար ձեռագործությամբ է զբաղվում։ «Չորրորդ հարկ»-ի (The Fourth Floor) համահիմնադիրը՝ կազմակերպության, որ կանանց օգնում է ղեկավար պաշտոններ զբաղեցնել, նշում է, որ ժամեր է անցկացրել ջինսային վերնազգեստի վրա փոքրիկ ուլունքներ կարելով ու թղթի վրա շրջաններ նկարելով․ «Սա սթրեսը հաղթահարելու իմ տարօրինակ տեխնիկան է», — ասում է նա։
Այս գործողությունները հանգստացնում են նրա ուղեղն ու երբեմն անգամ իր հիմնական պարտականությունների հետ կապված նոր, հրաշալի մտահղացումների սկիզբ դառնում։ Իսկ ուրիշ ժամանա՞կ․․․ հոգոց է հանում․ «Մտածում եմ, թե ինչո՞ւ այդ ժամանակն անցկացրի պատահական բաներ իրար սոսնձելով ու ավելի մեծ խառնաշփոթ ստեղծելով, եթե կարող էի մի ուրիշ բան անել»։
Այժմ տնից աշխատելը, անկասկած, խնդրի մի մասն է։ Երեխաները, ընտանի կենդանիներն ու հարևանները շեղում են մեզ։ Մեր տները լի են այնպիսի բաներով, որ մեզ բավականություն են պատճառում։ Pew հետազոտական կենտրոնը նախորդ տարվա հոկտեմբերին հետազոտություն էր անցկացրել տնից աշխատող 10.332 անձանց հետ, որոնց մեկ երրորդն ընդունել էր, որ դժվարացել են աշխատելու մոտիվացիա գտնել։
Սակայն կոլեկտիվ պրոկրաստինացիայի զգացումը մեզ մոտ ավելին է, քան հեռավար աշխատանքը։ Մենք հոգնած և հուսահատված ենք, մտահոգ մեր ֆինանսական ու առողջական, ինչպես նաև աշխարհում տիրող իրավիճակի մասին։ Մենք արձակուրդ չենք ունեցել, թվում է, թե մի հավերժություն։
Ծայրահեղ պրոկրաստինացիան կարող է ավելի մեծ խնդրի՝ դեպրեսիայի ազդակ լինել։ Ում մոտ զարգանում է պրոկրաստինացման այս շրջանը, փոքրիկ հնարքները կարող են օգնել։
Քլիֆ Ուեյցմանը պարզել է, որ, երբ պատում է ամեն ինչ հետաձգելու զգացումը, ինքնազգացողության բարելավման լավագույն տարբերակը՝ անել այնպես, որ նախ ուրիշներն իրենց լավ զգան։ Երբ Speechify-ի՝ տեքստը խոսքի վերածող ծրագրի քսանվեցամյա հիմնադիր և գլխավոր գործադիր տնօրենը սկսում է մեղադրել իրեն պայմանագիր կնքելուց խուսափելու կամ էլ մի ժամ անիմաստ անցկացնելու համար, նա ընտանիքի անդամներից մեկին կամ մի ընկերոջ գրում է, որ սիրում է նրանց։
«Ես ինձ լավ մարդ եմ զգում», — ասում է նա։ -Դա ավելի հեշտ է, քան աշխատանքի վերադառնալը։ Դա ավելի հաճելի է, քան շոկոլադի մի սալիկ ուտելը»։
Նա տարված է հնարավոր խոչընդոտները իր շրջապատից վերացնելով, ինչի ընթացքում օգտագործում է նաև հեռախոսի՝ էկրանի ժամանակը ֆիքսելու հնարավորությունը, որպեսզի սահմանափակի իր մուտքը սոցիալական էջեր։ Նա դիտարկիչների (browser) գործիք է ստեղծել, որը հեռացնում է լինկդինյան իր էջի հիմնական լրահոսն ու յութուբյան էջի մեկնաբանությունների և առաջարկությունների դաշտը։
Նիկի Կինզերը` Օրեգոնի Սփրինգֆիլդում բնակվող ապրելակերպի մարզիչը (life coach), ով աշխատում է ուշադրության պակաս ու հիպերակտիվության համախտանիշ ունեցող պացիենտների հետ, զումով ուսումնական սեմինարներ է անցկացնում։ Ամեն հինգշաբթի կեսօրին մասնակիցները կատարում են 25 րոպեանոց աշխատանք` «սպրինտներ», որին 5 րոպեանոց ընդմիջում է հաջորդում, իսկ ապա մի վարժություն, որը կոչվում է «լոլիկի մեթոդ»։ Նա նշում է, որ տեսնելը, թե ինչպես են ուրիշները գլուխները կախ թղթեր կոդավորում ու դասակարգում կամ, նույնիսկ, մաքրում իրենց լոգարանները, անհավատալիորեն մեծ մոտիվացիա է ստեղծում.
«Երբ դու միայնակ ես, իրոք դժվար է պատասխանատու գտնվելը», — ասում է նա։
Բրեթ Գոլդբաթը՝ քառասունութամյա մի իրավաբան, ով աշխատում է Լոս Անջելեսում, իր տան գրասենյակում միայնակ նստած տանջվում էր՝ գտնելու իր կենտրոնացվածությունը, այն կենտրոնացվածությունը, որն այնքա՜ն հեշտ էր գալիս իր իրավաբանական ընկերությունում։ Այնտեղ ապակե պատերը չափազանց շատ տեղ էին թողնում ինքդ քեզ հաշվետու լինելու համար։ Ոչ ոք չնկատեց անգամ, երբ տնից` ընտրությունների շրջանում նա անգիտակցաբար ընկավ քաղաքական նորությունների թվիթերյան անդունդը։ Հատկապես աղոտ էին դարձել նրա կեսօրները։ Առավոտնյան անդադար աշխատանքից ուժասպառ՝ նա իրեն գցում էր սոցիալական էջեր կամ ձգտում ավելի հեշտ աշխատանքների, ինչպես օրինակ՝ էլեկտրոնային նամակները։
Նա գիտակցեց, որ կարոտում է ընդհատումների ու փոքրիկ արարողակարգերի հաստատուն ստրիմը՝ ողջունելու անցնող գործընկերոջը, ճաշի գնալու կարճ ճանապարհը, այն ամենն, ինչն իր աշխատանքային օրվա անհրաժեշտ դադարներն էր ապահովում։
Պարոն Գոլդբլաթն ասում է․ «Մեր ուղեղները ստեղծված չեն այդքան երկար ժամանակ կենտրոնացած մնալու համար»։
Ավելի շատ ընդմիջումներ անելն օգնում է, ինչպես և օգնում է սահմանված աշխատաժամերին հետևելն ու կարդալ փաստաթղթերի թղթային տարբերակները, ոչ էլեկտրոնային։ Սա, թեև, իր առանձնահատկություններն ունի։
Եթե դու նույնպես չես կարողանում քեզնից հեռացնել պրոկրաստինացիայի սովորությունը, հավաքիր ուժերդ ու հիշիր դոկտոր Սթիլին։ «Միշտ չէ, որ միայն Դուք եք մեղավոր», — ասում է պրոֆեսորը։ -Այն, ինչ պարզապես փորձում եք անել, քաղցրեղենի խանութում դիետա պահելն է»։
Շարունակի՛ր առաջ շարժվել
Ազատվի’ր պրոկրաստինացիայի սովորությունից՝ ուշադրության պակաս ու հիպերակտիվության համախտանիշ ունեցող պացիենտների հետ աշխատող Նիկի Կինզերի և պրոֆեսոր Պիեռ Սթիլի խորհուրդները կիրառելով։
Սկսի’ր փոքրից
Ինքդ քեզ ստիպիր անել առաջին քայլը, ու նշանակություն չունի, թե դա ինչքան փոքր կլինի։ Վախենո՞ւմ ես էլեկտրոնային նամակ ուղարկել։ Ուղղակի նոր պատուհան բացիր և գրիր հասցեատիրոջ տվյալները «ում» տողում։ «Դրա կարևորությունն այն է, որ դու գոնե ինչ-որ բան անում ես», — ասում է պարոն Կինզերը։ «Դու առաջ ես շարժվում»։
Ընկեր գտի’ր
Հաշվետու լինելը էական է։ Պարոն Կինզերի հաճախորդներից մեկը ամեն առավոտ հանդիպում է մյուսին։ Նրանք պլանավորում են իրենց շաբաթը, խոսում առաջնահերթ անելիքների մասին և ամեն օրվա վերջում կապվում միմյանց հետ՝ ստուգելու ընթացքը։
Առանձնացրու՛
Մի՛ օգտվիր սոցիալական էջերից նույն սենյակում, որտեղ աշխատում ես։ Եթե հնարավոր է, առանձին տեղում ընդմիջում արա ու ուրիշ սարքավորում օգտագործիր։ Նույնիսկ հեռախոսդ 20 վայրկյանում անցնելու հեռավորության վրա դնելը կարող է օգնել։
Ռեժիմ սահմանի՛ր
Աշխատելու հստակ ժամանակ սահմանի՛ր։ Սկսիր առավոտյան 9-ին, անգամ եթե տնօրենդ չի տեսնում։
Քեզ մի՛ մեղադրիր
Համավարակ է։ Դու մարդ ես։ Շարունակիր փորձել, բայց եթե դժվարանում ես գտնել կենտրոնացումդ, դա որպես անձնական խիստ ձախողում մի ընդունիր։
Թարգմանիչ՝ Իվետա Ավագյան (Iveta Avagyan) © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են։