Զգայունություն նորության, մետաճանաչողության և մեծահասակների ու երեխաների ուսուցման տարբերությունների նկատմամբ:
Շատերի համար նորությունը միաժանակ և՛ վախեր է առաջացնում, և գրավում: Վտանգը կարող է լինել իրական կամ անհիմն անհանգստություն․ դա կախված է նրանից, թե որքանով են սահմանափակված եղել մարդու ինքնուրույնությունն ու հետաքրքրությունների արտահայտումը մանկությունում: Միևնույն ժամանակ, ուսուցման արդյունավետությունը մեծապես պայմանավորված է նրանով, թե որքանով է մարդը կարող բավարարել իր հետաքրքրասիրությունը։
Կրթական նյարդագիտությունը ուսումնասիրում է երեխաների ուսուցումը դպրոցներում:
Կրթական նյարագիտությունը (educational neuroscience) փորձ է պարզելու, թե ինչպես կարող են կիրառվել ուսուցման նյարդային մեխանիզմների մասին նոր գիտելիքները դպրոցներում՝ բարելավելու երեխաների արդյունքները: Դպրոցական կրթության դեպքում այն անհրաժեշտ է, մասնավորապես, երեխաների վարքագիծը դասարանում կսնխատեսել կարողանալու և հասկանալու համար, թե ինչպես սովորեցնել նրանց և փոխանցել անհրաժեշտ գիտելիքները:
Ավելին կարող եք կարդալ հղմամբ։
Նորույթների նկատմամբ զգայունությունը առկա է միայն փոքր թվով երեխաների մոտ:
Երեխաների մեծ մասը ցուցաբերում է սոցիալական զգայունություն՝ հետաքրքրվածություն մեկ այլ երեխայի հետաքրքրասիրության նկատմամբ: Սա օգնում է պահպանել հետաքրքրվածությունը նոր առարկաների կամ երևույթների նկատմամբ, երբ երեխաները գտնվում են խմբային փոխազդեցության մեջ: Սոցիալական զգայունության շնորհիվ տարբեր ճանաչողական ռազմավարություններ ունեցող երեխաները կարող են փոխադարձաբար հարստացնել և աջակցել միմյանց ճանաչողական անկախության զարգացմանն ու կայունությանը: Շատ կարևոր է ստեղծել այնպիսի իրավիճակներ, որոնց դեպքում երեխաները կարող են աշխատել խմբով և բախվել նոր խնդիրների, որտեղ ի սկզբանե հայտնի լուծում չկա:
Ավելին կարող եք կարդալ հղմամբ։
Մեծահասակին անհնար է որևէ բան սովորեցնել, բայց նա կարող է սովորել գրեթե ամեն ինչ։
Տարիքի հետ ամեն ինչ տեսողականորեն հիշելու կարողությունը կորչում է, բայց հիշողությունը դառնում է իմաստով ավելի միջնորդավորված: Մենք կառուցում ենք հարաբերությունների, հիերարխիայի և դասակարգումների բարդ համակարգեր: Այս մտածողության ունակությունները մեզ հիշողության ավելի բարդ մեխանիզմ են տալիս:
«Մեծահասակների հիշողությունն այլևս այնքան էլ զգայուն չէ զարգացմանն ուղղված ներգործությունների նկատմամբ, թեև այս հմտությունը շարունակ վարժեցվում է: Ժամանակակից մարդիկ որևէ բան հիշելու շատ պատճառներ չունեն։ Նախ, պարզ չէ, թե որքան ժամանակ այդ տեղեկատվությունն արդիական կլինի: Երկրորդ, չափից շատ գիտելիքներ պարզապես անհնար է հիշել: Մեծահասակին անհնար է որևէ բան սովորեցնել, բայց միևնույն ժամանակ նա կարող է սովորել գրեթե ամեն ինչ», ” ասում է Ալեքսեյ Օբուխովը՝ հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, «Տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոց» ազգային հետազոտական համալսարանի Կրթության ինստիտուտի ժամանակակից մանկության հետազոտությունների կենտրոնի առաջատար գիտաշխատողը։
Ավելին կարող եք կարդալ հղմամբ։
Ի՞նչ է խորը ուսուցումը:
Խորը ուսուցումը հեղափոխել է օրինաչափությունների ճանաչման և մեքենայական ուսուցման ոլորտները: Այն բաղկացած է հարմարվողական համակարգում վստահության գործակիցների նշանակումից՝ նեյրոնային ցանցի գործողությունների և նման գործողությունների արդյունքների միջև հնարավոր պատճառահետևանքային կապերի երկար շղթաներով:
Խորը ուսուցումը կապված է արհեստական նեյրոնային ցանցերի աշխատանքի հետ, որոնք ներշնչված են մարդու ուղեղ կառուցվածքից: Մարդու ուղեղը պարունակում է մոտավորապես 100 միլիարդ փոքր պրոցեսորներ (նեյրոններ), որոնցից յուրաքանչյուրը միջին հաշվով կապված է մոտավորապես 10 հազար այլ նեյրոնների հետ։ Դրանցից մի քանիսը մուտքային նեյրոններ են, որոնք բոլոր մյուս նեյրոններին տվյալներ են մատակարարում: Կան նաև ելքային նեյրոններ, որոնք վերահսկում են մատների կամ ձայնային ապարատի մկանների շարժումները:
Ավելին կարող եք կարդալ հղմամբ։
Մետաճանաչումը՝ որպես ուսուցման հիմնական տարր:
Մետաճանաչումը մարդու իմացությունն է սեփական ճանաչողության մասին և այդ գիտելիքների հիման վրա նորերը ձեռք բերելու ընթացքում սեփական ճանաչողական գործընթացները կառավարելու կարողությունը։ Ժամանակակից աշխարհում մետաճանաչողական հմտությունները դառնում են առանցքային մարդկային ուսուցման մեջ: Դարեր շարունակ դպրոցը ձգտել է գիտելիքներ տալ մարդկանց, իսկ այժմ մենք հեշտությամբ ստանում ենք այն համացանցում։ Եվ հաճախ է պատահում, որ ուսանողներն ավելի շատ գիտեն որոշակի թեմայի մասին, քան ուսուցիչը: Ուստի այն գլխավոր հմտությունը, որ արժե զարգացնել, սեփական ճանաչողությունը կառավարելու ունակությունն է՝ հիմնվելով դրա մասին գիտելիքների վրա։
Ավելին կարող եք կարդալ հղմամբ։
Թարգմանիչ՝ Շուշան Խաչատրյան (Shushan Khachatryan) © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Նյութը պատրաստվել և հրապարակվել է «Դասավանդի՛ր, Հայաստան» կրթական հիմնադրամի հետ համագործակցության ծիրում՝ Ուսուցչական առաջնորդության ամառային փորձնակության ծրագրի շրջանակում: