Ի՞նչ է փողի պահանջարկը
Փողի պահանջարկը ցույց է տալիս, թե որքան ակտիվներ են նախընտրում տնտեսության մասնակիցները պահել փողի տեսքով:
Ըստ փողի քանակական տեսության՝ փողի նկատմամբ պահանջարկը որոշվում է հետևյալ բանաձևով.
MV=PY
Որտեղ՝
- M-ը փողի քանակն է,
- V-ն՝ շրջանառության արտադրությունը,
- P-ն՝ գների մակարդակը,
- Y-ը՝ թողարկման ծավալը:
Այլ կերպ ասած՝ փողի պահանջարկը ցույց է տալիս, թե որքան ակտիվներ են նախընտրում տնտեսության մասնակիցները պահել փողի տեսքով:
Ենթադրվում է, որ շրջանառության արագությունը հաստատուն մեծություն է, քանի որ կապված է տնտեսությունում գործարքների համեմատաբար կայուն կտրվածքով, բայց ժամանակի ընթացքում այն կարող է փոփոխվել, օրինակ, կապված բանկային համակարգում նորագույն տեխնոլոգիայի կիրառմամբ:
Ըստ Իրացվելիության նախընտրելիության տեսության՝ առանձնացնում ենք երեք շարժառիթ, որոնք ստիպում են մարդկանց կանխիկ փող պահել.
- տրանսակցիոն շարժառիթ. ընթացիկ գործարքներում կանխիկի նկատմամբ պահանջարկ,
- զգուշավորության շարժառիթ. ապագայում չկանխատեսված գործարքում կանխիկի նկատմամբ պահանջարկ,
- սպեկուլյատիվ շարժառիթ. որոշակի պահուստ ունենալու մտադրություն, որպեսզի ավելի արդյունավետ օգտագործվի ապագայում:
Փողի նկատմամբ սպեկուլյատիվ պահանջարկը հիմնված է բաժնետոմսի կուրսի և փոխատվական տոկոսադրույքի միջև հակադարձ կախվածության վրա: Եթե տոկոսադրույքը աճի, ապա բաժնետոմսի նկատմամբ պահանջարկը կնվազի և կկրճատվի կանխիկ փողի պաշարը, այսինքն՝ կանխիկ փողի նկատմամբ պահանջարկը:
Ընդհանրացնելով փողի նկատմամբ պահանջարկի քեյնսյան և դասական մոտեցումները՝ կարելի է առանձնացնել փողի պահանջարկի վրա ազդող հետևյալ գործոնները.
- եկամտի մակարդակը,
- փողի շրջանառության արագությունը,
- տոկոսադրույքի մակարդակը:
Փողի՝ կանխիկ տեսքով պահելը կապված է որոշակի ծախսերի հետ: Դրանք հավասար են տոկոսադրույքին, որոնք կարող են ստանալ փողը բանկում կամ այլ ֆինանսական ակտիվներում պահելով: Ինչքան բարձր է տոկոսադրույքը, այնքան բարձր է կորցրած եկամուտը, և մեծ է կանխիկ փող պահելու այլընտրանքային արժեքը, հետևաբար ցածր է կանխիկ փողի նկատմամբ պահանջարկը:
Ենթադրելով, որ փողի շրջանառության արագությունը հաստատուն է փողի նկատմամբ, պահանջարկի ֆունկցիան կարող ենք ներկայացնել.
MPD=KY- hR
Որտեղ՝
- R-ը փոխատվական տոկոսադրույքն է,
- Y-ը իրական եկամուտն է,
- K և h-ը ցույց են տալիս փողի պահանջարկի զգայունությունը եկամտի և տոկոսադրույքի նկատմամբ:
Փողի պահանջարկի ֆունկցիան գրաֆիկական առումով ունի հետևյալ տեսքը.
Այն ցույց է տալիս եկամտի ցանկացած մակարդակի դեպքում պահանջարկի մեծության նվազումը տոկոսադրույքի աճին զուգընթաց: Եկամտի մակարդակի ավելացումը արտահայտվում է փողի նկատմամբ պահանջարկի LD կորի աջ տեղաշարժով՝ K ΔY մեծության չափով:
Հեղինակ՝ Մարինե Ավետիսյան (Marine Avetisyan)
Պատկերազարդումների հեղինակ՝ Սյուզի Մելքոնյան (Syuzi Melkonyan)
Սրբագրիչ՝ Վահե Սալահյան (Vahe Salahyan)
Վիդեոխմբագիր և ընթերցող՝ Էլեն Անտապյան (Elen Antapyan)
© «Ինլայթ» հանրային հետազոտությունների կենտրոն