Ո՞րն է «մուլտիպլիկատորի էֆեկտ»-ը
Տնտեսագիտության մեջ «մուլտիպլիկատոր» ասելիս լայն իմաստով նկատի է առնվում որևէ տնտեսական գործոն, որի փոփոխությունը՝ մեծանալը կամ փոքրանալը, առաջացնում է տնտեսական այլ գործոնների ավելի մեծ փոփոխություն:
Օրինակ՝ համախառն ներքին արդյունքի տեսանկյունից գործում է մուլտիպլիկատորի էֆեկտը, երբ համախառն արտադրանքից եկամուտն ավելի մեծ է լինում, քան ծախսերի փոփոխությունը, որը հանգեցրել է դրան: Այսինքն՝ նոր ծախսերի ավելացումը կարող է հանգեցնել վերջնական եկամտի՝ ՀՆԱ-ի ավելի մեծ աճի:
Սա պայմանավորված է նրանով, որ նոր ծախսերի զգալի մասը եկամուտ կստեղծի ձեռնարկությունների և տնային տնտեսությունների համար, ապա վերջիններս կծախսեն իրենց եկամտի մի մասը, ինչը կրկին եկամուտ կստեղծի այլոց համար: Այս գործընթացը կշարունակվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ կա եկամուտ, որը ծախսվելու է:
Ինչպե՞ս չափել Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը
Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը չափելու համար պետք է հաշվարկել հետևյալը.
1
“““”
1 -mpc
Եկեք դիտարկենք օրինակով
Ենթադրենք որևէ երկրում նոր եկամուտ ստացողներն սպառում են դրա 75%-ը (այսինքն՝ սպառման սահմանային հակումը՝ mpc-ը, հավասար է 0,75), և խնայում՝ 25%-ը (այսինքն՝ խնայելու սահմանային հակումը` mps-ը, հավասար է 0,25), այս դեպքում 1000 միավոր ներարկված ծախսը կամ նոր եկամուտը կբաշխվի հետևյալ կերպ.
| Նոր եկամուտ [1] | Խնայողություն | Ծախս |
| 1000 | 250 | 750 |
| Նոր եկամուտ [2] | ||
| 750 | 187.50 | 562.50 |
| Նոր եկամուտe [3] | ||
| 562.50 | 140.63 | 421.87 |
| Նոր եկամուտ [4] | ||
| 421.87 | 105.47 | 316.40 |
| Նոր եկամուտ [5] | ||
| 316.41 | 79.10 | 237.30 |
| Նոր եկամուտ [6] | ||
| 237.30 | 59.33 | 177.98
|
| .
. Ընդհանուր |
||
| 3996.99 |
Եթե շարունակենք այնքան, մինչև նոր եկամուտը կամ ներարկված ծախսը մոտենա 0-ի, ապա կուտակային ընդհանուր ծախսը կկազմի 3996.99 միավոր՝ մոտ 4000 (1000 + 750 + 562.50 + 421.87 + 316.41 + 237.30+ ..=3996.99):
Նույնը կարելի է ստանալ արդեն ներկայացված բանաձևով.
1
“
1 -mpc
=
1
“
1 – 0.75
=4
Այսինքն՝ մուլտիպլիկատորը հավասար կլինի 4-ի, հետևաբար 1000 միավոր ծախսի ներարկումը կստեղծի 4000 միավոր նոր եկամուտ, այսինքն՝ 1000 միավորը կստեղծի 4000 միավորի մուլտիպլիկատիվ էֆեկտ:
Հեղինակ՝ Մարինե Ավետիսյան (Marine Avetisyan)
Պատկերազարդումների հեղինակ՝ Սյուզի Մելքոնյան (Syuzi Melkonyan)
Սրբագրիչ՝ Վահե Սալահյան (Vahe Salahyan)
Վիդեոխմբագիր և ընթերցող՝ Միլենա Առաքելյան (Milena Arakelyan)
© «Ինլայթ» հանրային հետազոտությունների կենտրոն